Inleiding
Gemeenten voeren taken uit die direct in het belang van hun inwoners zijn. Een gemeente kan daarbij grotendeels zelf bepalen of zij de taken zelf uitvoert of laat uitvoeren, bijvoorbeeld via een gemeenschappelijke regeling met andere gemeenten.
Wanneer een gemeente de taken door een andere partij laat uitvoeren en er sprake is van een bestuurlijk en financieel belang in een organisatie, dan is er sprake van een Verbonden partij. Van een bestuurlijk belang is sprake als de gemeente op één of andere manier zeggenschap heeft. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om een zetel in het bestuur of stemrecht bij bestuurlijke beslissingen. Met financieel belang wordt bedoeld dat de gemeente middelen ter beschikking heeft gesteld die niet verhaalbaar zijn in het geval van faillissement van de verbonden partij, of dat financiële problemen bij de verbonden partij op de gemeente verhaald kunnen worden.
Als gemeentebestuur is het belangrijk om daar aandacht voor te hebben, omdat ook bij het laten uitvoeren van taken door andere partijen het gemeentebestuur eindverantwoordelijk blijft voor de uitvoering. Daarom is het belangrijk om aandacht te hebben voor de wijze waarop invloed wordt uitgeoefend voor wat betreft sturen, beheersen, toezicht houden en verantwoording afleggen (= governance) en de gemeentelijke doelen die worden nagestreefd. Daarom heeft de raad Aalsmeer een nota Verbonden partijen vastgesteld. In deze nota wordt ingegaan op de wettelijke kaders, algemene beginselen van de governance, scheiding van de eigenaar/ en opdrachtgeverrol en het gemeentelijk beleid dat per verbonden partij wordt nagestreefd.
In de raadsvergadering van 21 december 2023 is een geactualiseerde nota Verbonden partijen vastgesteld.
Per 1 juli 2022 is de Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr) gewijzigd, met als doelstelling het versterken van de democratische legitimatie. Met de wijziging zijn enkele nieuwe instrumenten in de Wgr geïntroduceerd om de gemeenteraden meer in positie te brengen. Alle gemeenschappelijke regelingen moesten vóór 1 juli 2024 zijn aangepast aan de gewijzigde Wet gemeenschappelijke regelingen. In 2024 is dat voor alle gemeenschappelijke regelingen gebeurd.
Ontwikkelingen
In de Kadernota 2025 hebben wij als mogelijke bijdrage voor het oplossen van het zogenaamde ravijnjaar 2026 het opleggen van een taakstelling aan onze gemeenschappelijke regelingen benoemd. Hiervoor is een meerderheidsbesluit van de andere deelnemende gemeenten nodig. Om dit te kunnen bewerkstelligen gaan we met hen in gesprek in hoeverre dit voor hen ook een optie is. In de Kadernota 2026 en bij de raadsvoorstellen over de programmabegrotingen 2026 van deze partijen komen wij hierop terug.
Een verbonden partij is een publiekrechtelijke of een privaatrechtelijke organisatie.
De meest voorkomende vorm van een publiekrechtelijke verbonden partij is een gemeenschappelijke regeling (GR). Bij privaatrechtelijke participaties gaat het om de deelname van de gemeente in private rechtspersonen zoals stichtingen en verenigingen en vennootschappen (NV’s en BV’s) en coöperaties.
Hieronder is geïnventariseerd met welke partijen Aalsmeer verbonden is. Van alle verbonden partijen is informatie opgenomen over de vestigingsplaats, het bestuurlijk en het financieel belang en de risico's.
De financiële gegevens in deze paragraaf zijn afkomstig uit de programmabegrotingen 2025 van de verbonden partijen.