Zorg en welzijn

• Inwoners zijn in staat om gezond te leven (we bevorderen gezond gedrag en positieve gezondheid);
• Mantelzorgers kunnen de zorg voor naasten beter aan en inwoners worden gefaciliteerd om elkaar te helpen;
• Inwoners kunnen zo lang mogelijk en zo zelfredzaam mogelijk thuis blijven wonen;
• Alle inwoners, met of zonder beperkingen, kunnen meedoen in de samenleving;
• We ondersteunen mensen met psychische problematiek en zij die (tijdelijk) dak- en/of thuisloos zijn geworden.

Gezond leven, preventie en zorg
Om de zorg op termijn voor iedereen toegankelijk, kwalitatief goed en betaalbaar te houden, is landelijk het Integraal Zorg Akkoord (IZA) 2023-2026 gesloten, waarin oplossingsrichtingen worden geschetst. Belangrijke speerpunten die aan de gemeenten raken zijn onder andere:

1. Preventie en gezond leven;
2. Regionale samenwerking;
3. Samenwerking sociaal domein, eerstelijnszorg en GGZ.

Om meer in te zetten op preventie vanuit gemeenten is landelijk ook het Gezond en Actief Leven Akkoord gesloten. Gemeenten ontvangen vanaf 2023 een brede specifieke uitkering (SPUK GALA) voor programma's op het terrein van preventie: denk aan meer bewegen, bevorderen van gezondheid en versterken sociale basis.
In 2023 zijn de uitvoeringsplannen van het Gezond en Actief leven akkoord in Aalsmeer en in regionaal verband het regioplan van het Integraal Zorgakkoord (IZA) opgeleverd. Vanuit hier wordt nu breed ingezet op preventie: valpreventie, Welzijn op recept, gezond gewicht volwassenen, mantelzorg ondersteuning en eenzaamheidsbestrijding. De SPUK IZA is een regionale uitkering waarvoor Amstelveen namens de Amstelland gemeenten mandaathouder is. Regionaal wordt samengewerkt tussen de gemeenten, zorgverzekeraars en zorg- en welzijnsaanbieders aan de thema’s preventie, GGZ en ouderen. Daarnaast wordt vanuit de regionale samenwerking IZA  ook gekeken hoe we meer samen kunnen werken op de jeugd onderwerpen Kansrijke Start, Nu Niet Zwanger en Ketenaanpak kinderen met overgewicht.
De GGD gaat als onderdeel van hun opdracht uit de gemeenschappelijke regeling extra inzetten op verhogen van de vaccinatiegraad.

Doordecentralisatie Maatschappelijke Opvang en Beschermd Wonen (MOBW) naar Begeleid Thuis en Beschermd verblijf
Gemeenten, Rijk en andere partijen werken aan de transitie ‘van beschermd wonen naar een beschermd thuis’. Dit is een regionale aanpak waarbij de centrumgemeente Amsterdam geleidelijk taken overdraagt naar de Amstelland gemeenten. Deze beweging moet bevorderen dat mensen met psychische problemen vaker thuis of in hun eigen woonplaats kunnen blijven wonen. De inzet van specifieke ambulante ondersteuning (Begeleid Thuis) voor de OGGZ doelgroep heeft tot doel dat verhuizing naar een instelling voor beschermd wonen minder vaak nodig is. Vanaf medio 2024 zullen de Amstelland gemeenten de eerste ervaringen op gaan doen met het zelf  indiceren van Begeleid Thuis zonder wooncomponent. Er is een tijdelijke regio coördinator Begeleid Thuis en Beschermd Verblijf aangesteld die het proces begeleidt. De regio coördinator wordt bekostigd door de Amstelland gemeenten samen.

Aanpak economische dakloosheid
De aanpak economische dakloosheid is een preventieve aanpak waarbij voorkomen wordt dat inwoners die dakloos raken (door bijvoorbeeld echtscheiding, faillissement of huiselijke conflicten) direct in een neerwaartse spiraal terecht komen. De ondersteuning aan deze groep bestaat met name uit begeleiding, eventueel in combinatie met opvang in een tijdelijke woonvoorziening. Tot en met 2026 ontvangen de Amstelland gemeenten (via Amstelveen als penvoerder) één miljoen per jaar vanuit Rijksmiddelen.

Ondersteuning van personen met onbegrepen gedrag
Via een ZonMW subsidie vragen de Amstelland gemeenten gezamenlijk extra budget aan om een aantal knelpunten in de ketenaanpak rondom personen met onbegrepen gedrag verder uit te werken en de samenwerking in de keten te optimaliseren.

• We gaan onderzoeken of het huidige opvangaanbod voor de moeilijkste doelgroep (met psychiatrie/ overlastgevend gedrag) kan worden uitgebreid, of dat een Time Out voorziening (voor inwoners die tussen de wal en het schip terecht komen) haalbaar is.  
• We inventariseren en evalueren bestaande regionale zorg en veiligheid overlegtafels.
• We gaan onderzoeken hoe en waar we in de keten ervaringskennis in kunnen zetten.
• Daarnaast gaan we inzetten op extra vroegsignalering en bemoeizorg.

WoonWelzijnZorgvisie Aalsmeer
In 2025 geven we uitvoering aan de actiepunten zoals opgenomen in de in 2024 vastgestelde WoonWelzijnZorgvisie Aalsmeer. De actiepunten richten zich op voldoende woningaanbod met passende zorg en ondersteuning voor kwetsbare groepen zoals ouderen. De acties zijn erop gericht dat kwetsbare inwoners (langer) thuis kunnen blijven wonen, mee kunnen doen en de zorg en ondersteuning ontvangen die ze nodig hebben.

Programma Arbeidsmigranten
In 2024 is gestart met de uitvoering van het programma gericht op arbeidsmigranten. Eén van de zes actielijnen binnen dit programma is ‘Ondersteuning, preventie en toegang tot zorg. In dit kader is welzijnsorganisatie Participe in 2024 gestart met een project met als doel de gezondheid en het welzijn van arbeidsmigranten te verbeteren en dakloosheid te voorkomen. In 2025 gaan we hiermee verder.

Ondersteuning van mantelzorgers
Om mantelzorgers op termijn goed te ondersteunen herijken we eind 2024 onze inzet. We kijken daarbij naar wat nodig is om mantelzorgers effectiever te kunnen ondersteunen. Denk aan het inspelen op de verwachte toename van mantelzorgers die voor iemand moeten zorgen met dementie. Het aantal inwoners van Aalsmeer met dementie stijgt richting 2030 naar schatting met 30% van 570 naar 780 inwoners. De ervaren belasting van mantelzorgers met een naaste met dementie is relatief hoog. Vanaf 2025 implementeren we eventuele benodigde wijzigingen in onze ondersteuning van mantelzorgers.

Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)
De houdbaarheid van de Wmo staat onder druk door de dubbele vergrijzing en personeelstekorten in de zorg. Voor ouderen wordt het steeds moeilijker een passende plek in een verpleeghuis te krijgen en voor de GGZ doelgroep ligt er een doelstelling om de instroom in de WLZ te beperken. Daarbij nemen de wachtlijsten voor behandeling ook toe. Er is een tekort aan geschikte woningen voor ouderen en inwoners met een beperking, wat ook effect heeft op de vraag naar ondersteuning. Het vooruitzicht voor Aalsmeer is dat het beroep aan Wmo ondersteuning hierdoor blijft toenemen en dat de behoefte aan intensieve ondersteuning stijgt.

De VNG en het Rijk doen gezamenlijk onderzoek naar de houdbaarheid van de Wmo 2015 en mogelijke maatregelen die de houdbaarheid kunnen vergroten. Dit traject zal naar verwachting eind 2025 worden afgerond. Ook heeft het vorige kabinet een wetsvoorstel aangekondigd om de eigen bijdrages voor individuele Wmo voorzieningen te verhogen en inkomensafhankelijk te maken, maar dat gaat op z’n vroegst in 2026 in. Het abonnementstarief wordt vanaf 2024 jaarlijks geïndexeerd. Naar verwachting is deze stijging te gering om een afname van zorgvragen te veroorzaken. De komende jaren willen èn moeten we actief op zoek naar nieuwe manieren om inwoners met een beperking zo lang mogelijk en zo goed mogelijk zelfstandig te laten wonen. Welke impact de recente uitspraak van de Raad van State hierover op de invoering van de eigen bijdrage Wmo gaat hebben is op dit moment nog lastig in te schatten.

We blijven ons inzetten om de effecten van een tekort aan personeel zo veel als mogelijk tegen te gaan. Zo is er vanaf juni 2024 gestart met het stellen van indicaties hulp bij het huishouden volgens een nieuw protocol. De centrale raad van beroep beschouwt dit als een voldoende onderbouwing voor indicaties hulp bij het huishouden. Naar verwachting vindt een beperkte afname plaats van de hoogte van de indicatie. Het daadwerkelijke personele effect en financiële effect wordt in de loop van 2025 zichtbaar.   

In de Kadernota 2025 hebben wij u geïnformeerd over een onderzoek dat wij zijn gestart naar de reële kostprijzen (tarieven) Wmo die wij betalen aan de zorgaanbieders voor de uitvoering (o.a. huishoudelijke hulp, begeleiding, dagbesteding), om te voldoen aan de AMvB reële kostprijzen. Dit onderzoek bevindt zich in een afrondende fase, maar een definitieve uitkomst verwachten wij pas nadat de programmabegroting aan u is aangeboden. Gelet op de voorlopige uitkomsten van het onderzoek verwachten wij dat wij in ieder geval een tariefverhoging door te moeten voeren. Daarentegen zien wij door dit onderzoek ook mogelijkheden om bij de aanbesteding die wij in 2025 gaan doen (en waarvan de contracten ingaan per 2026) aanvullende voorwaarden te formuleren waardoor wij verdere kostenstijging zo veel als mogelijk proberen te beperken.
Zodra de uitkomsten van het onderzoek bekend zijn informeren wij u met een raadsbrief over de uitkomst ervan en onze vervolgstappen.

Aan dit thema zijn gekoppeld de taakvelden: 
6.711 Hulp bij de huishouding (Wmo) 
6.712 Begeleiding (Wmo),  
6.713 Dagbesteding (Wmo) 
6.81a Beschermd wonen (Wmo) 
7.1 Volksgezondheid 
6.21 Wijkteams